ارزیابی ژنتیکی ناهنجاری‌های تولیدمثلی و صفات باروری با مدل‌های مختلط استاندارد و یک‌طرفه در گاوهای هلشتاین

هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی ژنتیکی صفات جفت‌ماندگی، متریت، تعداد تلقیح به ازای هر آبستنی و روزهای باز با مدل‌های استاندارد و یک‌طرفه براساس داده‌های‌ زایش اول 50230 راس گاو هلشتاین جمع‌آوری شده در سال‌های 1387 تا 1396 در 17 گله بزرگ گاو شیری، بود. داده‌‌ها با مدل دام گوسی - آستانه‌ای چهارصفتی با دو مدل استاندارد و یک‌طرفه‌ واکاوی شدند. در مدل‌ یکطرفه، آثار علَی بروز جفت‌ماندگی بر متریت، تعداد تلقیح به ازای هر آبستنی و روزهای باز، متریت بر تعداد تلقیح به ازای هر آبستنی و روزهای باز و تعداد تلقیح به ازای هر آبستنی بر روزهای باز در نظر گرفته شدند. اثرات علَی جفت‌ماندگی و متریت بر تعداد تلقیح به ازای هر آبستنی به ترتیب 0.19 و 0.09 سرویس، بر روزهای باز به ترتیب 4.74 و 5.38 روز و اثر علّی تعداد تلقیح به ازای هر آبستنی بر روزهای باز 33 روز به دست آمدند. روابط علَی بین صفات به جز جفت‌ماندگی بر متریت و همبستگی های فنوتیپی و باقیمانده بین ناهنجاری‌‌ها و باروری تحت دو مدل از لحاظ آماری معنی‌دار بودند. میانگین‌های پسین وراثت‌پذیری جفت-ماندگی، متریت، تعداد تلقیح به ازای آبستنی و روزهای باز در مدل استاندارد به ترتیب 0.15، 0.17، 0.07 و 0.09 و در مدل یک‌طرفه به ترتیب 0.16، 0.17 ، 0.07 و 0.1 برآورد گردیدند که همه آنها از لحاظ آماری معنی‌دار بودند؛ ولی با یکدیگر اختلاف آماری معنی‌داری نداشتند. بنابراین، این مدل می تواند به عنوان جایگزین برای مدل استاندارد در ارزیابی ژنتیکی صفات تولیدمثلی زایش نخست گاوهای هلشتاین به کار رود.